دوره 44، شماره 1 - ( بهار 1402 )                   جلد 44 شماره 1 صفحات 92-78 | برگشت به فهرست نسخه ها

XML English Abstract Print

Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Akhavan Aghdam N. A Comparative Study of Żaḥḥāk’s Story and Image in Šāhnāmah Manuscript 1722 A.D., Pakistan. Athar 2023; 44 (1) :78-92
URL: http://athar.richt.ir/article-2-1340-fa.html
اخوان ندا. مقایسه تطبیقی روایت داستانی و تصویری ضحاک در شاهنامه ۱۷۲۲م پاکستان. فصلنامه علمی اثر. 1402; 44 (1) :78-92

URL: http://athar.richt.ir/article-2-1340-fa.html

مقایسه تطبیقی روایت داستانی و تصویری ضحاک در شاهنامه ۱۷۲۲م پاکستان
ندا اخوان
دانشیار، گروه تاریخ ‌هنر، پژوهشکده هنر، فرهنگستان هنر، تهران، ایران ، n.akhavanaghdam@gmail.com
چکیده:   (639 مشاهده)

ضحاک به‌عنوان یکی از شاخص‌ترین نمادهای شرّ حضور چشمگیری در ادبیات، فرهنگ و اساطیر ایران دارد و فردوسی نیز در شاهنامه به‌تفصیل داستان او را روایت کرده است. به سبب همین اهمیت، در اغلب شاهنامه‌های مصور یک یا چند نگاره داستان ضحاک را به تصویر می‌کشند. انتظار ما این است که بازنمایی تصویری وقایع مربوط به ضحاک در نسخه‌ها با روایت داستانی مرتبط با او منطبق باشد، اما به نظر می‌رسد در برخی موارد چنین نیست. نگارگران در خلق نگاره‌ها آزادی بیشتری داشته‌اند و به همین سبب تفاوت‌هایی میان روایت تصویری با روایت داستانی مشاهده می‌شود. این امر را می‌توان متأثر از شرایط فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و حتی باورها و تفسیرهای شخصی دانست. این پژوهش نگاره‌های ضحاک را در یکی از نسخه‌های نسبتاً متأخر شاهنامه که در پاکستان تولید شده است، با روایت متنی مرتبط مورد مقایسه قرار می‌دهد. در مجموع شش نگاره در این نسخه به داستان ضحاک مربوط است که مقاطع مختلف این داستان را بازنمایی کرده‌اند. تلاش بر این است که با مطابقت این نگاره‌ها و روایتی که فردوسی از ضحاک ارائه می‌دهد، به این نتیجه دست یابیم که در خلق نگاره‌ها تا چه اندازه به متن توجه شده است و اگر تفاوتی مشاهده می‌شود، آن را ناشی از چه می‌توان دانست. این پژوهش برای نیل به مقصود از روش تطبیقی-تحلیلی و برای گردآوری اطلاعات از روش کتابخانه‌ای و مشاهده مستقیم نگاره‌ها بهره می‌برد.

واژه‌های کلیدی: هنر پاکستان، نگارگری، نسخه ۱۷۲۲م، شاهنامه، ضحاک
متن کامل [PDF 1266 kb]   (133 دریافت)    

✅ در مجموع شش نگاره در این نسخه به داستان ضحاک مربوط است که مقاطع مختلف این داستان را بازنمایی کرده‌اند. تلاش بر این است که با مطابقت این نگاره‌ها و روایتی که فردوسی از ضحاک ارائه می‌دهد، به این نتیجه دست یابیم که در خلق نگاره‌ها تا چه اندازه به متن توجه شده است و اگر تفاوتی مشاهده می‌شود، آن را ناشی از چه می‌توان دانست. این پژوهش برای نیل به مقصود از روش تطبیقی-تحلیلی و برای گردآوری اطلاعات از روش کتابخانه‌ای و مشاهده مستقیم نگاره‌ها بهره می‌برد.


نوع مطالعه: مقاله پژوهشی | موضوع مقاله: باستان شناسی و تاریخ هنر
دریافت: 1401/11/8 | پذیرش: 1402/1/16 | انتشار: 1402/4/24
فهرست منابع
1. Abdullaeva, F., & Melville, C. (2018). The Persian Book of Kings: Ibrahim Sultan's Shahnama (Treasures from the Bodleian Library) (A. Ahmadi Tavana, Trans.). Academy of Arts.
2. Adhal, K. (2000). A copy of the Divan Mir 'Ali Shir Nava'i of the late eighteenth century in the Lund university library and the Kashmiri school of miniature painting. In R. Hillenbrand (Ed.), Persian Painting from the Mongols to the Qajars (pp. 3-18).
3. Azhand, Y. (2014). Shiraz Painting School. Matn.
4. Bal, M., & Bryson, N. (1991). Semiotics and Art History. The Art Bulletin, 73(2), 174-208. [DOI:10.2307/3045790]
5. Baniasadi, M. A. (2015). Studying the Miniatures of the Story of Zahak in Tahmasbi Shahnameh from the Point of View of Illustration. Negareh Journal, 9(32), 4-26.
6. Beykmoradi, N. (2008). A Comparative Study of Form and Color in two Illustrations of Tying up Zahhak in Baysonghori and Tahmasbi Shahnameh. Honar, (77), 242- 260.
7. Christensen, A. (1998). The Types of Primer Man and Primer Kings in Iranian Fiction History (J. Amouzgar & A. Tafazzoli, Trans.). Cheshme.
8. Elkins, J. (1998). On Pictures and the Words That Fail Them. Cambridge University Press.
9. Ferdowsi, A. (1960- 1971). Shahnameh. Eastern Literature.
10. Grabar, O. (2010). Why was the Shahnama illustrated? Iranian Studies, 43(1), 91-96. [DOI:10.1080/00210860903451238]
11. Grabar, O. (2017). Mostly Miniatures: An Introduction to Persian Painting (M. Vahdati Daneshmand, Trans.). Matn.
12. https://curiosity.lib.harvard.edu/islamic-heritage-project/catalog/40-990114893240203941. [https://curiosity.lib.harvard.edu/islamic-heritage-project/catalog/40-990114893240203941]
13. Izadi, A. (2018). A Visual Study on the Figures of the "Kava Tears Zahhak's Scroll" Painting from Tahmasp Shahnama, According to Gestalt Theory. Negareh Journal, 13(45), 18-31.
14. Kazemi, S. (2013). A Comparative Study of Illustrations of the Battle of Fereydoun and Zahhak in Safavid Schools of Painting. Motaleate-e Tatbighi-e Honar, 2(3), 47-60.
15. Manuscript. (1718-1721a). mass. F. 16, p. seq. 42, [https://nrs.lib.harvard.edu/urn-3:fhcl.hough:2788314?n=42]
16. Manuscript. (1718-1721b). mass. F. 17, p. seq. 44, [https://nrs.lib.harvard.edu/urn-3:fhcl.hough:2788314?n=44]
17. Manuscript. (1718-1721c). mass. F. 22, p. seq. 54, [https://nrs.lib.harvard.edu/urn-3:fhcl.hough:2788314?n=54]
18. Manuscript. (1718-1721d). mass. F. 22 v, p. seq. 55, [https://nrs.lib.harvard.edu/urn-3:fhcl.hough:2788314?n=55]
19. Manuscript. (1718-1721e). mass. F. 24 v, p. seq. 59, [https://nrs.lib.harvard.edu/urn-3:fhcl.hough:2788314?n=59]
20. Manuscript. (1718-1721f). mass. F. 25, p. seq. 60, [https://nrs.lib.harvard.edu/urn-3:fhcl.hough:2788314?n=60]
21. Mehran, F. (2008). The Break-line Verse: Linkd between Text and Image in early Shāhnāmeh Manuscripts. Nāmeh-ye Baharestan, (13, 14), 103- 118.
22. Mitchell, W. J. T. (1986). Iconology. University of Chicago Press. [DOI:10.7208/chicago/9780226148052.001.0001]
23. Mostafavi Sabzevari, R. (2001). Iran's Heritage in the Subcontinent of India and Pakistan. Cultural Keyhan, (178), 58- 63.
24. Schapiro, M. (1983). Words and Pictures: On the Literal and the Symbolic in the Illustration of Text. Walter de Gruyter. [DOI:10.1515/9783110849813]
25. Shairi, H. R. (2004). Towards a Semiolinguistics Study of Picture. Binab, (5, 6), 162-167.
26. Simpson, M. S. (2013). ŠĀH-NĀMA iv. Illustrations. www.iranicaonline.org
27. Zekavat, S., & Hosseini, S. R. (2020). A Comparative Study of the Relationship between Text and Image in the Scene of Zahhak's Hanging Illustration in the Baysonghory, Ibrahim Soltan and Shah Tahmasp's Shahnameh (The Book of Kings). Journal of Negarineh Islamic Art, 7(19), 153- 171.
ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA
ارسال پیام به نویسنده مسئول

بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.