منطقه شمال‌غرب ایران به دلیل شرایط اقلیمی و قرارگیری دو کوه آتش­فشانی سبلان و سهند؛ یکی از مناطق مستعد برای معماری دستکند می‌باشد. در این منطقه صخره‌های قابل تراش بستر مناسب برای تراش فضاهای صخره­ای فراهم کرده است. براساس مطالعات انجام شده در این منطقه تاکنون فضاهای صخره‌ای متنوعی شناسایی و معرفی شده که گونه‌شناسی و طبقه‌بندی آن‌ها بسیار ارزشمند است، بر همین اساس این پژوهش ضمن شناسایی، معرفی و تبیین ویژگی‌های خاص فضاهای دستکندِ این منطقه، به دنبال پاسخ به پرسش‌های زیر است: ۱- عامل شکل‌گیری معماری صخره‌ای در منطقه شمال‌غرب ایران چیست؟ ۲- معماری صخره‌ای شمال‌غرب ایران در چند گونه قابل دسته‌بندی است؟ بنابراین در کنار روش میدانی برای ثبت، ضبط و توضیح وضعیت کنونی آثار، از مطالعات اسنادی و براساس روش توصیفی – تحلیلی، برای شناخت عامل شکل‌گیری معماری صخره‌ای منطقه شمال‌غرب استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که ویژگی‌های طبیعی زمین، پدیده‌های وابسته به آن و با در نظر داشتن نیازهای انسان و شرایط سیاسی، فرهنگی، مذهبی و اقتصادی منطقه شمال‌غرب ایران باعث به‌وجود آمدن ۴ گونه معماری صخره‌ای با کابری‌های متفاوت گردیده است. نتایج دیگر پژوهش نشان می‌دهد که این­گونه معماری متناسب با اقلیم سرد منطقه شمال‌غرب ایران است و به گونه‌ای معماری همساز با مناطق سردسیر محسوب می‌شود. بسیاری از این فضاهای دستکند در اثر عوامل طبیعی (زلزله) و انسانی (تغییر سبک زندگی) متروک یا دچار تغییر کاربری شده‌اند؛ برهمین اساس ضرورت انجام پژوهش در باره این فضاهای دستکند وجود دارد.